Fen Öğrenmede Zihinsel Risk Alma ve Yordayıcılarına İlişkin Algı Ölçeği Türkçe Formunun Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Zihinsel risk alma davranışı, fen bilimlerine yönelik ilgi ve yaratıcı öz-yeterlik gibi değişkenler ile ilişkisi olduğu ifade edilen bir değişkendir. Bu önemine rağmen ülkemizde, özellikle de ortaokul düzeyinde bu konu üzerine yapılan çalışmaların sayısı sınırlıdır. Bu durumun standartlaştırılmış ölçme aracı eksikliği ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmada, fen öğrenmede zihinsel risk alma ve yordayıcılarına ilişkin algı ölçeği uyarlama çalışması yapmak amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi iki farklı gruptan oluşmaktadır (N=864). Açımlayıcı faktör analizinin yapıldığı birinci örneklem grubunda 449, doğrulayıcı faktör analizinin yapıldığı grupta ise 415 öğrenci yer almıştır. Araştırmada uyarlanan ölçek Beghetto (2009) tarafından geliştirilmiş, Likert tipte bir ölçektir. Ölçek, zihinsel risk alma ve 3 yordayıcısını (fene yönelik ilgi, yaratıcı öz-yeterlik, öğretmen desteğine yönelik algı) içermektedir. Bu tür bir uygulama ile bütüncül bir ölçek uyarlaması yapılacağı düşünülmektedir. Ölçekten elde edilen verilerin açıklayıcı faktör analizi, karşıt gruplar yöntemi ve güvenirlik analizleri SPSS programı ile doğrulayıcı faktör analizi ise AMOS programları kullanılarak yapılmıştır. Araçtan elde edilen verilerin geçerlik ve güvenirlik düzeyleri, ölçeğin Türk kültüründe kullanılabilir olduğu görüşünü desteklemektedir. Uyarlanan ölçeğin sonuçlarının, orijinal ölçekle benzer özellikler taşıdığı, yapı geçerliğine sahip olduğu ve güvenirlik düzeyinin sosyal bilimler için yeterli olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.